بسم الله الرحمن الرحیم
نشانه هاي راه (۳)
شهید سید قطب
جهان امروزه به تمامی در “جاهلیت” به سر می برد از ناحیه اصلی که اجزای اساسی و نظام های زندگی از آن سرچشمه می گیرد. جاهلیتی که این امکانات مادی وحشتناک و این نوآوری مادی چیره هیچ از آن نمی کاهد.
این جاهلیت روی شالوده تجاوز بر فرمانروایی خدا در زمین و بر خاص ترین ویژگی های خدایی ایستاده است..و آن حاکمیت است ..همانا این جاهلیت حاکمیت را به بشر گره زده ، در نتیجه بعضی از آن ها را ارباب بعضی دیگر قرار می دهد ، نه در چهره ی ابتدایی ساده ای که به عنوان جاهلیت نخست شناخته شد ، بلکه در چهره ی ادعای حق وضع تصورات و ارزش ها ، احكام و قوانين ، نظام ها و موقعیت ها ، با کناره گیری از طریق خدا در زندگی و در آن چه خدا به آن اجازه نداده است..در نتیجه از این تجاوز بر فرمانروایی خدا تجاوز بر بندگانش آغاز می شود..و خواری “انسان” در نظام های جمعی و ظلم به “افراد” و ملت تحت سیطره سرمایه و استعمار در سیستم “سرمایه داری” چیزی نیست جز اثری از آثار تجاوز بر فرمانروایی خدا و انكار كرامتي كه خدا براي انسان تعیین کرد.
و در این جا منهج اسلامی یگانه امر می شود ..پس مردم در همه نظام ها جز نظام اسلامی ، برخی ، برخی دیگر را بندگی می کنند – به شکلی از اشکال- و فقط در منهج اسلامی است که مردم همگی از بندگی یکدیگر آزاد می شوند، با تنها خدا را بندگی کردن ، و تنها از خدا آموختن و تنها در برابر خدا خشوع کردن.
و این جا راه جدا می شود..و این امر همچنین همان تصور جدیدی است که ما آن را به بشریت می بخشیم – آ ن را و هر آن چیزی را که از آثار ژرف در زندگی واقعی بشری بر آن مترتب است – و این همان پاسبانی است که بشریت آن را در اختیار ندارد ، به خاطر این که از “ساخته ها” ی تمدن غرب نیست ، و از ساخته های نبوغ اروپایی نیست! نه شرقی و نه غربیست.
***
ما –بدون شک- چیزی به تمامی بسیار جدید در اختیار داریم . چیزی که بشریت آن ها را نمی شناسد . و آن چه که “نتیجه می دهد” را در اختیار ندارد.
ولی این امر جدید ، باید – همان طور که گفتیم- در واقعیت عملی خود را نشان دهد. باید که با امت زندگی بگذراند .. واین امر مرحله “به پا خاستن” بر اصل اسلامی را طلب می کند این به پاخاستنی است که – در فاصله ای دور یا نزدیک- به دست گیری رهبری بشریت را در پی دارد.
حال چگونه مرحله به پاخیزی اسلامی آغاز می شود؟
همانا از پیشاهنگی که این واجب را اراده کند و در راه قدم بگذارد چاره ای نیست ، در راهِ قطع کردنِ جاهلیتی که طناب هایش را در همه گوشه های زمین بسته است قدم بگذارد، در حالی که نوعی از گوشه نشینی را از یک طرف ، و نوعی از ارتباط با جاهلیت دربرگیرنده از جانب دیگر را درمان می کند..
و برای این پیشاهنگ که این واجب را اراده می گند “نشانه های راه” ضروری است نشانه هایی که از آن سرشت نقش خویش را ، و حقیقت عملش را و استواری غایتش را و نقطه آغاز در سفری طولانی را می شناسد…همان گونه که سرشت موقف خویش درباره این جاهلیت که طناب هایش را در تمام زمین بسته است می داند ..کجا با مردم دیدار می کند و کجا جدا می شود؟ ویژگی های خود او چیست و ویژگی های جاهلیتی که پیرامون اوست ؟ چگونه با این جاهلیت به زبان اسلام سخن می گوید و در چه با آن ها سخن می گوید ؟ سپس خواهد شناخت که -همه این ها را -از کجا فرا می گیرد و چگونه فرا می گیرد؟
این نشانه ها باید از سرچشمه اول این باور برآید ..قرآن..و از راهنمایی های اساسی او ، و از تصوری که او در جان های پاکان برگزیده نشاند ، اموری که با آن ها خدا در زمین آن چه را که می خواست بساز برساخت ، و اموری که خط سیر تاریخ را یک بار به جایی که خدا می ساخت بدانجا بگردد تغییر داد.
***
برای این پیشاهنگِ پاسبانِ مورد امید است که “نشانه ای راه” را نوشتم . از آن چهار فصل است که از کتاب “فی ظلال القرآن” با ویرایش ها واضافات مناسب موضوع کتاب نشانه ها برآمده است. و از آن هشت فصل است –به جز این موارد پیش گفته شده – که در دوره زمان هایی براساس آن چه از اشارات پی در پی به منهج ربانی بازنموده در قرآ ن کریم الهام شده ، نوشته شده است …و همه آن ها – رغم جداییشان- به عنوان نشانه های راه جمع می شوند ، آن چنان که حال همه نشانه های راه این چنین است ! و این در مجموع ، مجموعه ی نخست نشانه های راه را نمایان می کند که امیددارم مجموعه یا مجموعات دیگری در پی آن ها آیند، هرآن گاه که خداوند مرا به سوی نشانه های این راه ، هدایت کند.
پایان بخش اول
رمضان ۱۴۴۲