بسم الله الرحمن الرحیم
از کتاب «تا فراموش نکنیم» – ولید الخالدی ( معرفی روستاهای فلسطین از پیش از جنایت)
اختصاصیِ الف لام میم
۱-منطقه بئر السبع – روستای جَمّامَه
روستا بر قطعه ای مواج از زمین در قسمت شمالی صحرای نقب در کنار دره مدبّع قرار دارد و راه فرعی وجود داشت که آن را به روستای بُریر ( منطقه غزه) وصل می کرد و به نوبه خود به جاده عمومی که به غزه منتهی می شد وصل شده و در راه عمومی ساحلی ادامه می یافت. با توجه به شبكه راه هاي مشابهي كه آن رابه روستاهای دیگر مرتبط می کند ، علاوه بر راه عمومی میان بئر سبع و غزه ، به سمت جنوب غربی ، جمامه مدخل فلسطین جنوبی محسوب می شد. و در پایان جنگ جهانی اول در نوامبر ۱۹۱۷ بریتانیایی ها بر نیروی عثمانی در جمامه پیروز شدند و این امر باعث اشغال روستا توسط بریتانیایی ها شد.
و بر اساس معلوماتي كه از مركز پژوهش های اجتماعی جلیل در ناصره به دست آمده درآن از طایفه اعراب عطاونه زندگی می کردند که پیش از سال ۱۹۴۸ در روستا سکنی گزیدند. و جمامه دارای تقریبا ۱۲۰ بنا بود به نام «بایکات» ( مفرد آن بایکه) ، که این بنا ساختمانی از سنگ و گل و سقف آن با چوب وگل بود و در ویرانه جمامه و منطقه مجاور آن قرار دارد. اما بناهایی که در محل بودند به هم نزدیک بوده و در میان آن ها دکان هایی فاصله می انداخت، بسیاری از این بناها ( بایکات) به عنوان خانه های ساکنین روستا استفاده می شد. اما آن چه از این بناها در حالت نابسمانی قرار داشت از آن ها به عنوان انبار غلات و آغل های حیوانات استفاده می شد. و اگر عدد بناهای (بایکات) ۱۲۰ باشد این به دو معناست : یا عدد ۱ مذکور برای عدد خانه ها در سال ۱۹۳۱ عددی بسیار پایین است ، یا سکونت در روستا بعد از سرشماری آن سال به سرعت اتفاق افتاد.
اقتصاد مردم کشاورزی بود ، و بیشتر بر جو و گندم و سبزیجات تکیه داشت. و ساکنان آن با بهره گیری از چراگاه های بسیاری در نزدیکی به دامداری نیز می پرداختند. و چاه های نزدیک به آنجا وجود داشت که نیاز آب حیوانات را بر می آورد و همچنین برای آبیاری بعضی از باغ های کوچک سبزیجات به کار می آمد. مدرسه ابتدائی در جمامه در سال ۱۹۴۴ تاسیس شد . ودر روستا مکانی باستانی بود که در آن حوضچه های آب، جای روغن گیری زیتون ، و زمین هایی پوشیده از موزاییک و قبور و سرستونی سنگی و تکه هایی از ستون وجود داشت. همچنین در نزدیکی مکان روستا چند عدد از ادوات سنگی نیز یافت شد که قدمت آن ها به عصر حجری قدیم میانه می رسد.
اشغال روستا و پاکسازی نژادی
همه آن چه می توان یقینا به آن رسید این است که روستا در خلال حمله نظامی در می ۱۹۴۸ اشغال شد و ساکنین آن مهاجرت داده شدند و این سخن بر اساس (گفته های) مورخ اسرائیلی بنی موریس است. و این یعنی که تیپ هنیگف (النقب) همانی است که بعد پیشروی به سمت شمال در بطن عملیات براک با هماهنگی با تیپ گفعاتی این روستا را اشغال کرد.
اکنونِ روستا
از روستا چیزی جز چند دیوار بر دامنه تپه ها که با درختچه های خاربن و خارها احاطه شده باقی نمانده است. و در محل گیاهان کاکتوس و درختان صمغ ( نوعی اقاقیا) رشد می کند. و ازمحل به عنوان چراگاه چهارپایان استفاده می شود و همچنین در آن آغلی برای گاوان وجود دارد اما زمین های مجاور برای کشاورزی استفاده می شود. و هنوز بادیه نشین ها گهگاهی نزدیک محل چادر می زنند تا از چراگاه های مجاور استفاده کنند.
مغتصبات صهیونی در زمین های روستا
مستعمره کشاورزی روحاما در زمین های روستا در سال ۱۹۴۴ تاسیس شد.
تصاویر :
