و سرانجام، آن جوامعی که ادعای «مسلمان» بودن دارند، در چارچوب جامعهی جاهلی داخل میشوند!
این جوامع نه به این دلیل که به الوهیت احدی غیر از الله معتقدند، و نه به این دلیل که شعائر تعبدی را برای غیر الله تقدیم میکنند، در این چارچوب قرار میگیرند، بلکه به این دلیل وارد این چارچوب میشوند که در نظامِ زندگی خود، به بندگی برای اللهِ یکتا گردن نمینهند. اینان -گرچه به الوهیت کسی جز الله معتقد نیستند- اما اخصِّ ویژگیهای الوهیت را به غیرِ الله میبخشند؛ پس به حاکمیتِ غیرِ الله گردن مینهند و نظام، قوانین، ارزشها، معیارها، آداب و رسوم، و تقریباً تمامِ مؤلفههای زندگیشان را از این حاکمیت دریافت میکنند!